Met al negen jaar Russisch leren op mijn naam heb ik natuurlijk meerdere methoden uitgeprobeerd. Van een oud boek, gekocht voor 7 euro 50 in een tweedehandswinkel, tot een halfjaartje meelopen bij Russische Studies aan de Universiteit Leiden, of juist de taalcursus die ik in Tsjechië heb gevolgd. Welke methode is nou het beste? Spoiler: dat is voor iedereen anders. Maar hier lees je mijn ervaring!
Het prille begin
Toen ik begon met Russisch leren, deed ik dat omdat ik me verveelde tijdens Engels op school. Ik sprak namelijk al Engels, of beheerste in ieder geval de lesstof dankzij mijn excessieve aanwezigheid op de Engelse versie van Neopets (ja, echt. En via Neopets heb ik ook de basis van HTML en CSS geleerd, dat kwam dan weer van pas tijdens mijn opleiding Communication and Multimedia Design. Maar dit terzijde). Ik mocht niet op mijn telefoon zitten, dus liep ik een tweedehandsboekenwinkel in en vroeg om een leerboek Russisch. En, wat een toeval: voor 7,50 euro had de vriendelijke verkoper een boek voor mij. Met het boek in mijn hand liep ik de volgende dag de Engelse les binnen, opende het boek, en begon Russisch te leren. De docente was allang blij dat ik eindelijk wat te doen had, want mijn cijfers voor Engels logen er niet om.
Zelfstandig Russisch leren
Het tweedehandsboek van 7,50 hielp met het leren van de basis van Russisch, al moet ik zeggen dat apps mij op een gegeven moment beter hielpen. Doordat ik geen begeleiding had ging ik van hot naar her: soms las ik het boek, soms gebruikte ik een app om woorden te leren. Maar mijn Russisch kreeg pas echt een boost toen ik me registreerde op taaluitwisselingswebsites. Mijn favoriet was interpals.net; daar leerde ik Russen kennen waar ik tot op de dag van vandaag (dus negen jaar later!) nog mee spreek. De functie om gehele landen te blokkeren sprak mij als vrouw ook zeer aan. Ik werd doodgegooid met berichten van mannen uit allerlei landen. Mannen die het verschil niet wisten tussen een datingsite en website om een taal te leren. Op een gegeven moment kreeg ik door uit welke landen die mannen kwamen, en kon ik dus het gehele land blokkeren. Opgelost! Als ik wil daten registreer ik me wel op een datingwebsite.
Het grote voordeel voor ons als Nederlanders is dat wij goed Engels spreken. Dat zorgt ervoor dat veel Russen in ons geïnteresseerd zijn, want de meeste Russen willen Engels leren. Een ander voordeel is dat maar weinig Russen Engels spreken. Wat mij goed hielp was dat mijn Russisch al gauw beter werd dan het Engels van de Russen waarmee ik aan het praten was, en zij dus uit gemakzucht overgingen op het Russisch. Het was immers makkelijker voor mij om hen te begrijpen dan andersom. Mijn Russisch ging met sprongen vooruit, en hun Engels, nou ja… bleef wat steken. 🙂
Ik denk dat het van hot naar her gaan zonder verplichtingen mij heeft geholpen om het Russisch leren zo lang vol te houden. Soms leerde ik maanden niets. Maar doordat ik Russische vrienden had gemaakt via taaluitwisselingswebsites werd mijn Russisch wel onderhouden, en dus ongemerkt ook beter. Ik me niet herinneren dat ik ooit aan tafel ben gaan zitten, kopje thee erbij, boek voor m’n neus, en woordjes ben gaan stampen. Het gebrek aan verplichting hield het Russisch leren leuk. Al zou ik jaren later gaan merken dat het verplichten ook zo zijn voordeeltjes had, toen ik eenmaal Russisch ging studeren aan de universiteit.
Russische Studies aan de universiteit
Ik was “te dom” om naar de universiteit te mogen, want ik had havo, en je had vwo-advies nodig. Toen het bij mijn hbo-opleiding tijd was om een minor te kiezen zag ik mijn kans schoon. Ik schreef een motivatiebrief aan mijn opleiding (want het ontwerpen van apps en websites had niets te maken met Russisch leren), kreeg goedkeuring, en mocht een halfjaartje meelopen aan de Universiteit Leiden. Er was geen speciaal minorprogramma, dus ik belandde in de klas die op dat moment in het eerste jaar Russische Studies zat.
Voor mij was dit een droom die uitkwam. Alle vakken waren gerelateerd aan Rusland en het Russisch. Mijn vakken waren Slavische taalkunde, Russische grammatica, Russische leesvaardigheid, Russische spreekvaardigheid en Russische Politiek en Economie. Ik sprak al goed Russisch, dus op vocabulair gebied werd me weinig bijgebracht, maar mijn basisgrammatica werd versterkt. Wanneer je zelfstandig leert leer je eigenlijk net als een moedertaalspreker: je ziet, en je doet na, zonder je af te vragen of er regels bij horen. Op de universiteit leerde ik dus dat er altijd al regels waren voor de dingen die ik deed “omdat het zo hoort”. Een beetje zoals werkwoordsvervoeging in het Nederlands: waarom is het “gefietst”, maar “verhuisd”? “Dat hoort gewoon zo”, hoor ik mezelf in groep 5 zeggen. Pas later leer je dat het komt omdat de stam van “verhuizen” eindigt op een zwakke medeklinker, namelijk “verhuiz”, en dat je derhalve volgens de regels van het kofschip een D op het eind moet schrijven.
De universiteit leerde me daarnaast ook de taal in context te zien. Dat gebeurde bij Slavische taalkunde, waar we de geschiedenis van het Russisch onder de loep namen. Dit vond ik het meest interessante vak. Ik leerde hoe het Russisch is geworden zoals het nu is, met alle grammaticale hervormingen. Hoe het Russisch vroeger was; van briefjes op berkenbast naar de zoveelste hervorming die, helaas voor ons, de klemtoonstreepjes op de woorden weghaalde (en bedankt, Peter de Grote).
Voor mij leerde de universiteit mij dus mijn grammaticale basis te versterken en met behulp van de Slavische taalkunde meer inzicht te krijgen in waaróm iets zo is, in plaats van “dat hoort zo”. In die zin zou je misschien kunnen zeggen dat het de manier waarop ik Russisch leer wat meer “niet-moedertaalspreker” heeft gemaakt. Toch is het net als in het Nederlands dit uit je hoofd stampen van regeltjes wat er even ingestampt moet worden, en vervolgens onbewust, zelfs wanneer je de regel zelf niet meer weet, ervoor zorgt dat je correct schrijft. Om even een praktisch voorbeeld te noemen: in de alinea hierboven heb ik ook moeten opzoeken waarom het “verhuisd” is en niet “verhuist”, terwijl ik dus wel heel zeker weet dat “verhuisd” correct is. 🙂
Een cursus Russisch
Eenmaal in Praag besloot ik een taalcursus Russisch te volgen. De cursus focuste enkel op de taal. Omdat mijn niveau al redelijk hoog is had ik weinig klasgenoten: we zaten met zijn drieën in een klaslokaal.
Vanwege het hoge niveau kon de docente, even grof gezegd, naar hartelust mierenneuken. Dat vond ik zelf heerlijk, want waar een gewone Rus iets niet zo snel als fout zal zien, rekende de docente mij erop af. Dat zorgde ervoor dat ik wederom kritisch naar mijn eigen schrijven ging kijken en het niveau derhalve beter werd. Daarnaast leerden we ook veel woorden. Russisch wordt omschreven als een “rijke” taal, wat inhoudt dat er verschrikkelijk veel woorden zijn, en dus ook verschrikkelijk veel synoniemen. Het is dankzij de taalcursus dat ik begreep dat het Russisch eigenlijk vrijwel geen synoniemen heeft, en ieder woord gewoon net iets anders betekent. Die kleine betekenisverschilletjes zullen in de praktijk geen verschil maken, maar voor mij is het handig om te weten, en op een hoger niveau te kunnen communiceren.
Tijdens de cursus was de atmosfeer heel anders dan op de universiteit. Tijdens de cursus weet je zeker dat je hetzelfde doel hebt en ben je allemaal volwassen, waar je op de universiteit toch nog een leraar-leerling-idee hebt. Tijdens de cursus voelde ik me gelijk aan de docente op gebied van hiërarchie, en misschien zelfs iets hoger. Ik betaalde tenslotte voor de cursus, dus ik wil waar voor mijn geld, dus als zij slecht lesgeeft wil ik mijn geld terug. Gelukkig was ze erg goed 🙂 Door de kleine groep mensen was er tijd genoeg om ervoor te zorgen dat iedereens Russisch beter werd.
Conclusie
Voor mij persoonlijk werkt zelfstandig leren het beste, al betekent het natuurlijk dat het leerproces niet met sprongen zal gaan en een stuk langer duurt. In mijn persoonlijke geval zou je misschien kunnen zeggen dat het niet om de bestemming, maar om de weg ernaartoe gaat. Ik had geen reden om Russisch te leren, maar het heeft zoveel bijgedragen aan mijn zelfontwikkeling: als ik niet was begonnen met Russisch leren was ik nooit naar Rusland gegaan, had ik misschien nooit besloten om een stage in Moskou te doen, had ik nooit besloten om alleen te gaan reizen. Voor mij was het meer dan enkel het stampen van woordjes en leren van regeltjes. Als je Russisch móét leren, bijvoorbeeld voor je werk, zou ik zeggen dat een cursus het beste zal werken. Een cursus is natuurlijk toegespitst op jou en op wat je moet weten, terwijl iemand die zelfstandig leert het internet zal moeten afspeuren en de stukjes die voor hem interessant of belangrijk zijn er moet uitfilteren. Dat lukt natuurlijk prima, maar als je een kant-en-klaar-pakketje met alle woordjes en zinnetjes krijgt gaat het leren natuurlijk een stuk makkelijker.