Wodka drinken met conducteurs, drugshonden en kukuruza: mijn treinreis van Amsterdam naar Moskou

In 2015 ben ik met de trein van Amsterdam naar Moskou gereisd en ik heb het voor geen goud willen missen. Je zou zeggen dat 40 uur in de trein je vooral een slechter persoon maakt, vooral op het gebied van slaaptekort. Echter stond ik zo stijf van de spanning en stress dat het slaaptekort nog de minste zorg was. Na drie zomers keihard bollenpellen had ik eindelijk genoeg geld bij elkaar om mijn droomreis te maken! In dit artikel vertel ik over mijn treinreis van Amsterdam naar Moskou.

Ik kan je vertellen dat de trein een stuk duurder is dan het vliegtuig. Voor het vliegtuig ben je 250 euro kwijt voor een retourtje, voor de trein het dubbele. Je bent ook een stukje langer onderweg: 40 uur met de trein tegenover 2,5 uur vliegen. Maar ik was bang om te vliegen, en het leek me ook wel weer grappig om 40 uur lang in de trein te zitten. Ik houd ervan om mezelf te testen en erachter te komen hoe ik reageer in dat soort situaties.

Goed, om 1 uur ‘s middags stond ik keurig klaar op station Amsterdam Centraal voor mijn trein naar Berlijn. Vanuit Berlijn vertrok de trein naar Warschau, en vanuit Warschau vertrok de trein naar Moskou. Binnen 7 uur stond ik al in Berlijn. Ik was zó bang om de trein naar Warschau te missen dat ik tijdens mijn 3 uur overstaptijd gewoon op het station bleef zitten. Helaas is Berlijn Hauptbahnhof niet erg interessant, zeker niet als je twee grote koffers mee moet slepen. Met moeite bestelde ik in mijn beste Duits een broodje. Mijn “beste Duits” is niet zo best, want niemand begreep me, maar ik kreeg mijn broodje. Toen ik buiten even een frisse neus ging halen en een sigaret ging roken (de ironie) werd ik aangesproken door een dakloze man zonder tanden. Hij vroeg om een euro. Die had ik niet. Ik kon hem wel een sigaret geven. “Ist auch gut”, zei hij, en nam de sigaret aan.

De ICE naar Berlijn is niet erg interessant, maar de trein naar Warschau des te meer. De trein is opgedeeld in “hokjes” voor 4 personen, zodat je een beetje privacy hebt. Ik had geluk: ik deelde mijn hokje met één oudere vrouw, Lyuba, uit Oekraïne. Zij sprak geen Engels, enkel Russisch (en Oekraïens, maar dat spreek ik dan weer niet). Ik was inmiddels al 4 jaar Russisch aan het leren, maar had nog nooit een woord uitgesproken, want dat vond ik eng. Voor het eerst sprak ik Russisch, en het ging me nog best goed af.

Terwijl de trein naar Polen reed keken we samen uit het raam. Lyuba wees telkens ergens naar en zei “wot takaya kukuruza” (kijk eens, wat een kukuruza). Ik wist niet wat kukuruza was, en ze leek ook telkens ergens anders naar te wijzen. De ene keer naar de windmolens. De andere keer naar een klein huisje in de verte. Weer een andere keer naar de lucht. Ik wilde haar niet laten weten dat ik geen flauw idee had wat kukuruza betekende, dus ik knikte, glimlachte, en keek. Lyuba had ook koekjes meegebracht. Dat deed ze altijd, zei ze, want mensen in de trein vinden ze zo lekker. De koekjes waren inderdaad lekker, met karamel en honing. Ze vertelde me het recept, maar ik verstond het wederom niet. 🙂

In Warschau hadden we 4 uur overstaptijd en Lyuba wilde de stad in. Ik was weer te bang dat ik mijn trein zou missen en bleef 4 uur lang in een parkje vlakbij het station zitten. Eventjes verderop zaten dakloze mannen in het gras. Eentje sliep. De sfeer was ondanks de daklozen erg fijn, ik voelde me veilig en zat lekker in de zon op Lyuba te wachten. 4 uur lang. Een stel Polen kwam op me af en vroeg of ik wist waar de metro was. Dat wist ik niet, en al zou ik het weten, had ik het niet kunnen uitleggen, want ik spreek helemaal geen Pools. Op mijn “I don’t speak Polish, I’m sorry” reageerden ze door me een high five te geven, en daarna liepen ze weg.

Toen Lyuba terugkwam wilde ik al richting mijn trein, ondanks dat ik nog een uur had. Ze hielp mij met het vinden van de trein naar Moskou, en toen moest zij me verlaten, want de trein naar Kiev vertrok van een ander spoor. Ik kon al in de trein gaan zitten. Het was inmiddels 21:00 en ik was doodmoe.

De trein naar Moskou bestaat wederom uit hokjes voor 4 personen, maar dan iets anders: boven de bankjes zijn bedden, en de onderste bankjes kunnen ook omgebouwd worden tot bed. Ik zat deze keer alleen in het hokje. Toen de trein net was vertrokken kwam de conducteur binnen. In het Russisch heet het eigenlijk een provodnik: zij zijn je aanspreekpunt in de trein, en je kan bij hen aankloppen voor koffie, thee, of souvenirs. De provodnik legde een aantal regels uit: je mocht niet roken in de trein, en ook geen wcpapier in het toilet gooien, want dan raakte hij verstopt. De provodnik legde alles uit in het Russisch. Toen ik vroeg of hij het in het Engels kon herhalen zei hij njet.

De provodnik was aardig en ik was de enige van zijn treinstel die niet Russisch was. Russen vinden buitenlanders altijd erg interessant, in de positieve zin van het woord. De provodnik stelde zich voor als Alexandr (maar ik mocht Sasha zeggen) en vroeg of ik bij hem in zijn hokje wilde komen zitten, dat was wat gezelliger. Dat deed ik. Vervolgens aten we brood met vis en bood hij me wodka aan. Eerst probeerde ik het dapper puur te drinken, maar het was vieze wodka. Toen vroeg ik of ik het met cola kon mixen, en gelukkig mocht dat. Samen dronken we de hele fles leeg, en toen ging ik slapen.

Om 5 uur ’s ochtends werd ik bruut wakker gemaakt door hard pratende beveiligers. We waren aangekomen in Minsk, Wit-Rusland, en daar worden de visa voor Rusland gecontroleerd. Voor Wit-Rusland heb je daarnaast ook een transitvisum nodig, dus die controleerden ze ook. Waarom dat met luid geschreeuw en drugshonden om 5 uur ’s ochtends moest snapte ik ook niet. Ik kreeg op vertoon van mijn visum een migratiekaart in de vorm van een klein formuliertje die ik moest invullen en waarvan ik één exemplaar in moest leveren en het andere tot vertrek uit Rusland bij me moest houden. Helaas werd mij niet verteld dat dit normaal was en dacht ik dat ik iets fout had gedaan. Met trillende handen vulde ik het in, terwijl de beveiliger met boos kijkende drugshond naast me stond.

Nadat de beveiliger weg was bleef de trein nog een halfuurtje stilstaan. Ik pakte mijn kans: ik kon éíndelijk roken! Ik rookte de ene sigaret na de andere in dat halfuurtje en ging daarna weer slapen.

De volgende dag kregen we ontbijt, en ik maakte de fout voor Russische syrniki te kiezen. Dat is een soort zoetige vieze pudding. Ik at een halve syrnik en gooide de rest weg. Verder deed ik eigenlijk weinig, wat kon ik doen? Ik moest nog een hele dag in de trein zitten. Ik zou pas om middernacht aankomen in Moskou.
Gelukkig kwam er al gauw afleiding: een meneer stapte in en ging bij mij in het hokje zitten. De meneer was Russisch, en had wodka meegenomen. Samen dronken we de wodka op.

Nu, de trein gaat niet in één keer door van Minsk naar Moskou. Hij stopt op allerlei stations in schattige Russische dorpjes, waar omaatjes klaarstaan om door henzelf verbouwde en geplukte kersjes en appeltjes te verkopen. De meneer met wie ik in de trein zat bood constant aan om een bekertje kersen voor mij te kopen, dus uiteindelijk stemde ik daarmee in. Ik kreeg ook een appel van een omaatje: ik wilde er maar één, maar zij verkocht de appels per kilo. Toen ik aanbood de kiloprijs (niet meer dan 50 eurocent) te betalen voor één appel gaf ze mij de appel gratis. Dat is ook Rusland: lieve omaatjes die voor je zorgen en meneren die voor je betalen.

Eenmaal weer in de trein en 4 uur voor aankomst in Moskou kwam de provodnik binnen. Hij keek niet blij. Hij vertelde, terwijl hij mij strak in de ogen aankeek, dat íemand wcpapier in het toilet had gegooid, en nu was het toilet verstopt. Uit zijn gehele houding bleek dat hij dacht dat ik het had gedaan. In Rusland is het tenslotte normaal om wcpapier niet in het toilet te gooien, en ik was de buitenlander. Er stond een boete op van wel 80 euro! De meneer begon gelukkig te discussiëren met de provodnik, en dat redde mij, want ik had oprecht niets gedaan, maar leg dat maar eens uit in een taal die niet je moedertaal is.

Verder gebeurde er niets. 4 uur later, om middernacht, kwam ik aan in Moskou. Ik stapte de trein uit, dacht nog even aan wat ik allemaal had meegemaakt in de afgelopen 40 uur. De dakloze man zonder tanden, Lyuba en haar kukuruza, de provodnik en zijn wodka en de meneer en zijn kersen. Toen ik richting de centrale hal liep zag ik een klein kraampje staan in de vorm van een maïskolf. Op het kraampje stond kukuruza. Lyuba had al die tijd naar maïs gewezen. Wist ik dat ook weer.